Om te zorgen dat GGD’en beter voorbereid zijn op een mogelijke volgende pandemie, heeft minister Ernst Kuipers (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) voor 2023 en 2024 geld vrijgemaakt. Het gaat om ruim € 37 miljoen in 2023 en € 38 miljoen in 2024.

Lees verder op de website van hry Ministerie van VWS.

Minister Hugo de Jonge kan voor de corona-bron- en contactonderzoeken niet zonder de Gemeentelijke Gezondheidsdiensten. Maar bezuinigingen en decentralisaties hebben de GGD’en uitgeput. ‘Onze medewerkers zijn geen klapstoelen.’

Door onderbezetting en jarenlange bezuinigingen waren de regionale gezondheidsdiensten niet toegerust op het uitgebreide testprogramma waarmee Nederland �" als een van de laatste West-Europese landen �" vorige week is begonnen.

Het is van een wonderlijke ironie: de coronapandemie begon en eindigde met carnaval. In februari 2020, toen het virus al over de hele wereld om zich heen greep, was het RIVM-baas Jaap van Dissel die vlak voor carnaval verklaarde dat er geen enkele reden was om een streep te zetten door het volksfeest, want ‘carnaval vier je meestal toch in een vrij kleine groep’: een uitspraak van verbijsterend onbenul, want kort daarna bleek carnaval in Brabant een brandhaard van het virus te zijn en vielen de eerste doden, zoals iedere leek had kunnen voorspellen.

Vorige week, na op de kop af drie jaar van lockdowns, schoolsluitingen, avondklokken, gewelddadige rellen, miljoenen besmettingen en naar schatting van het CBS alleen al in Nederland 45.000 doden, kwam het OMT onder leiding van dezelfde Jaap van Dissel met het laatste advies: de pandemie is officieel voorbij, covid heeft de ‘endemische fase’ bereikt, de quarantainemaatregelen kunnen worden losgelaten, er hoeft niet meer op grote schaal te worden getest, covid kan worden behandeld als een gewone griep.

Het advies was nog niet verschenen of de verwarring sloeg al toe. Zo berichtte de NOS: ‘Je mag gewoon weer naar je werk’, en RTL Nieuws: ‘Besmet met corona naar je werk. Het voelt misschien een beetje onwennig, maar als aan het OMT ligt, dan moet het gewoon kunnen.’ Feitelijk luidt het OMT-advies anders: ‘Blijf zoveel mogelijk thuis als je je niet fit of ziek voelt’ – maar die verstandige woorden las niemand meer. De stemming in de media: corona is voorbij, we kunnen eindelijk weer over tot de orde van de dag.

Intussen bleef het coronabesmettingen regenen, ook en vooral na carnaval. In Brabant werden na het volksfeest door de GGD beduidend meer besmettingen geregistreerd, terwijl het RIVM bleef volhouden dat een ‘direct verband’ tussen carnaval en het gestegen aantal besmettingen niet aan te tonen was, daar moest nog meer onderzoek naar worden gedaan. Waarbij ongetwijfeld een rol speelt dat vrijwel niemand zich meer laat testen.

Kortom: onduidelijkheid alom. Geen wonder dus dat het Longfonds een alarmerende verklaring uitbracht: niet alleen de 1,2 miljoen mensen met een longziekte in Nederland maar ook anderen met een kwetsbare gezondheid komen in de kou te staan als de maatregelen zo snel worden afgeschaald, om nog maar niet te spreken van de tienduizenden mensen die te kampen hebben met long COVID.

Het is dan ook een raadsel waarom het kabinet nog steeds niet met een formele reactie is gekomen op het OMT-advies, al was het maar om duidelijk te maken dat corona voor kwetsbare mensen nog wel gevaarlijk kan zijn, dat er nieuwe golven kunnen komen, en dat je dus bij klachten wel thuis moet blijven, net als bij zware griep.

Zo moeilijk was het niet geweest om het OMT te vragen een weekje later met het advies te komen, en vervolgens direct een persconferentie te beleggen.

Tijdens de Op1-uitzending van afgelopen woensdag maakten intensivist Diederik Gommers, antropoloog Ginny Mooy en gezondheidseconoom Xander Koolman de balans op van drie jaar corona, en lieten zien dat honderdduizenden mensen in Nederland nog steeds met de nare gevolgen van de pandemie te kampen hebben, van jongeren met ontwikkelingsstoornissen en familieleden die geen afscheid hebben kunnen nemen van stervende ouderen tot verpleegkundigen die nog steeds onder zware spanning hun werk moeten doen.

Maar navraag op het ministerie leert dat de minister vanwege het reces op vakantie is, dat er even geen Kamerbrieven worden geschreven omdat de rest van het ministerie ook vrije dagen heeft opgenomen, en dat het kabinet er na het reces over gaat praten. Ik zou zeggen: daar had al eerder over nagedacht kunnen worden. Zo moeilijk was het niet geweest om het OMT te vragen een weekje later met het advies te komen, en vervolgens direct een persconferentie te beleggen met de minister-president, de minister van Volksgezondheid en desnoods de voorzitter van het OMT om het einde van de pandemie te markeren, en duidelijkheid te scheppen over de maatregelen die we zelf nog wel zouden moeten nemen om de kwetsbaarste mensen te ontzien.

Dat had me een stuk verstandiger geleken dan de boodschap die nu – ongetwijfeld onbedoeld – de wereld in is geholpen: laten we gezellig doen alsof er niets meer aan de hand is.

Het bericht Corona is voorbij, volgens het OMT, maar de verwarrende communicatie blijft verscheen eerst op Vrij Nederland.